Đối tượng gây hại làm rụng ổi hàng loạt chủ yếu có 2 loại sâu bệnh: sâu đục quả và ruồi đục quả. Cách thức gây hại của chúng là khác nhau vì vậy cần phân biệt rõ để có biện pháp phòng trị phù hợp đạt hiệu quả cao.
Ổi là loại cây ăn quả phổ biến ở nước ta, được rất nhiều người trồng làm cây kinh tế. Tuy nhiên cứ đến mùa thu hoạch thì thường bị thối rụng hàng loạt điều này làm cho người dân rất lo lắng về năng suất và chất lượng ổi. Người trồng cần theo dõi thường xuyên để phát hiện sâu bệnh kịp thời và có cách phòng trừ điều trị nhanh chóng hiệu quả.
Nguyên nhân khiến ổi rụng hàng loạt chủ yếu do hai loại sâu bệnh làm hại chính là sâu đục quả và ruồi đục quả
Sâu đục quả: Khi trưởng thành là một loài bướm nhỏ màu nâu, thường đẻ trứng ở gần cuống của những quả ổi non, sau vài ngày trứng nở thành sâu non đục vỏ chui vào bên trong cắn phần thịt quả. Sâu đục quả thích ăn phần hạt và những phần thịt xung quanh hạt và thải phân qua lỗ đục tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn xâm nhập vào gây thối quả rất nhanh. Ở ngay trên các lỗ đục xuất hiện màu nâu sẫm sau đó chuyển sang màu nâu đen khiến ổi rụng hàng loạt.
Khi bổ những quả bị sâu đục sẽ thấy nhiều con sâu non có màu hồng hoặc hồng tím, đầu nhỏ có màu nâu đen Loại sâu đục quả này thường gây hại từ khi quả còn non cho đến khi thu hoạch.
Ruồi đục quả: Khi trưởng thành là một loài ruồi nhỏ hơn ruồi nhà (có tên khoa học Dacus dorsalis). Nhìn bề ngoài ruồi đục quả giống con ong nhưng thân ngắn hơn, có màu nâu vàng. Con cái dùng râu chọn những quả sắp chín rồi cắm vòi đẻ trứng chích sâu qua vỏ quả để đẻ ổ trứng vào trong phần thịt quả. Sau vài ngày trứng sẽ nở thành các sâu non (còn gọi là dòi) có màu trắng ngà, không có chân, đục quả ăn phần thịt quả xung quanh ổ trứng, bên cạnh đó kết hợp với sự xâm nhiễm của vi khuẩn và nấm làm cho vết đục thối lan rộng ra dẫn đến quả bị rụng hàng loạt. Cũng như loại sâu đục quả, khi đã lớn dòi sẽ chui ra khỏi quả thối, tìm kẽ, khe nứt ở dưới đất hoặc gốc cây để chui vào sau một thời gian sẽ hóa nhộng rồi trở thành con ruồi trưởng thành.
Lưu ý: Lỗ chích đẻ trứng của ruồi rất nhỏ so với lỗ đục của loại sâu đục quả nên rất khó để phát hiện bệnh. Vì vậy cần quan sát kỹ trên mặt vỏ, nếu thấy quả có vết thâm, bóp nhẹ tay thấy chảy nước thì là bệnh ruồi đục quả. Ruồi đục quả gây hại trên nhiều loại quả như: ổi, cam, quýt, táo, bưởi… và cũng bắt đầu gây hại từ khi quả bắt đầu chín cho đến lúc thu hoạch.
Để hạn chế thiệt hại do sâu bệnh hại gây ra, người trồng cần áp dụng một số biện pháp tổng hợp sau đây:
Nên thu hoạch quả chín sớm hơn bình thường, tránh không để quả chín lâu trên cây quả có mùi thơm sẽ hấp dẫn ruồi đến tìm quả đẻ trứng gây hại.
Thường xuyên thu gom hết các quả rụng đem chôn lấp cùng vôi bột để diệt hết trứng, dòi và nhộng để tránh cho chúng phát triển lây lan cho vụ sau. Cần vệ sinh vườn sạch sẽ, cắt tỉa để cây thông thoáng hạn chế nơi trú ngụ của bướm và ruồi khi trưởng thành.
Đối với sâu đục quả có thể sử dụng một số loại thuốc trừ sâu như Regent 800 WG, Fastac 5EC, Dipterex 90 SP… pha với nồng độ 0,2% (tỷ lệ 15-20cc/bình 8 lít) phun kỹ trên cành cây, cuống và quả khi quả còn non nhằm làm diệt trừ trứng sâu bệnh mới đẻ hoặc sâu non trước khi chúng đục vào bên trong.
Đối với ruồi đục quả có thể sử dụng thuốc: Basudin 10H, Regent 3G hoặc Furadan 3H rải đều xung quanh gốc cây để diệt nhộng nằm dưới đất chờ vũ hóa. Dùng thuốc Vizubon D, và bẫy Pheromone để dẫn dụ và diệt loại ruồi đực nhằm hạn chế việc duy trì nòi giống.
Lưu ý: Không phun thuốc khi quả đã lớn vì sâu đã đục vào bên trong sẽ không có tác dụng diệt trừ nữa, đồng thời tránh gây ngộ độc cho người sử dụng đảm bảo an toàn chất lượng sản phẩm.
Tổng hợp: Duyên Hoàng
