Cùng với việc áp dụng giải pháp ghép chồi mới trên thân cây cũ, hướng tới tăng năng suất 7 tấn nhân/ha/năm, khá nhiều hộ nông dân ở các vùng cà phê Đức Trọng, Lâm Hà, Di Linh… (Lâm Đồng) đã và đang kết hợp với việc sử dụng đồng bộ các chất dinh dưỡng, điều hòa độ pH, khử chua cho đất, tạo bộ rễ mới cho cây cà phê già (15- 20 năm tuổi).
Tại tỉnh Lâm Đồng trong 3 năm qua đã sử dụng các giống cao sản như TR4, TR9, TR11…để tái canh trồng mới và ghép cải tạo trên 24.000ha thay cho giống cà phê cũ già cỗi (15-20 năm) năng suất từ 2,8 tấn/ha tăng lên từ 6-7 tấn/ha.
Khử chua cho đất
Trong đó, những hộ gia đình canh tác từ 1-2ha cà phê thì sử dụng tới 50% diện tích để tái canh ghép cải tạo. Như trước đây, bà con mất tới 2-3 năm luân canh cải tạo đất khi sử dụng biện pháp tái canh cà phê trồng mới bằng các loại cây hoa màu ngắn ngày, lại thâm canh thêm khoảng 3 năm rồi mới bước vào thời kỳ cà phê kinh doanh. Nhưng nếu áp dụng ghép cải tạo, sẽ thuận lợi đôi đường, bà con vừa thu hoạch cà phê trên cành và nhánh cây cũ hàng năm, lại vừa chăm sóc được chồi cành mới phát triển. Như vậy, dù đến năm thứ 4 bà con mới hoàn thành được việc ghép cải tạo cà phê nhưng thu nhập của người sản xuất vẫn không bị gián đoạn.
3 giải pháp chính gồm: sử dụng phân bón cân đối; kiểm soát, điều hòa độ pH cho đất; và ghép chồi mới trên thân cây cà phê cũ được tiến hành cùng lúc cho mô hình này trong 3 năm. Theo đó, vào mùa khô hàng năm, tiến hành cắt tỉa cành già cỗi, cành xương cá yếu ớt và thân cây không còn tiềm năng phát triển sau khi thu hoạch cà phê… Tiến hành tưới nước đợt một khi lá cà phê hơi rũ xuống để giúp cây ra hoa, đậu trái đồng loạt. Thời gian của đợt tưới thứ hai cách đợt đầu tiên từ 25-30 ngày, làm như vậy để có thời gian ép cây nở hết nụ hoa còn lại. Bón 400-500g phân “cà phê số 1 Tiến Nông” cho mỗi gốc cây, kết hợp vừa bón phân vừa tưới nước.
Tháng 12/2012, nhằm mục đích trẻ hóa cà phê phù hợp với điều kiện canh tác của hộ gia đình ở địa phương, Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng cùng với Công ty cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông - Thanh Hóa (Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng) phối hợp xây dựng 2 mô hình tiêu biểu tại vùng cà phê xã Bình Thạnh (Đức Trọng), trong đó mỗi mô hình đang sản xuất 2ha cà phê khoảng 20 năm tuổi.
“Hàng năm, sau những đợt mưa đầu mùa, để giúp cây cà phê hấp thụ tối đa dinh dưỡng, chúng tôi trực tiếp hướng dẫn nông dân cải tạo độ chua, phục hồi độ phì nhiêu của đất bằng chất điều hòa PH. Chúng tôi tiến hành kiểm tra phòng chống những bệnh thường gặp của cây cà phê như tuyến trùng, thối rễ tơ, thối rễ cọc trước khi bón phân…Trên thân cây cũ tiến hành ghéo chồi mới, tỉa bỏ số cành và chồi vượt còn lại, rồi bón 400-500g/gốc loại phân dinh dưỡng “Tiến Nông cà phê số 2”. Vào giữa và cuối mùa mưa là thời điểm để chăm sóc, lúc này sử dụng sản phẩm “cà phê số 3 Tiến Nông cho bón phân đợt 1 vào khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 với gam lượng từ 500 - 600g/gốc” và bón khoảng 600-700g/gốc cho đợt 2 vào khoảng cuối tháng 8, đầu tháng 9." - Theo Kỹ sư Lương Văn Hoàn, Công ty cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông - Thanh Hóa - Chi nhánh Lâm Đồng.
Tăng thêm thu nhập 50 triệu đồng/ha
Từ khi Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng và Công ty cổ phần công nông nghiệp Tiến Nông cho áp dụng áp dụng quy trình kỹ thuật và giải pháp dinh dưỡng mới thì độ pH của 2 vườn cà phê mô hình đến nay được cải thiện từ lên 5,2 - 6,0, đất tơi xốp, có nhiều giun ở dưới mặt đất, rễ tơ phát triển nhiều hơn. So với kiểu canh tác theo biện pháp thông thường, năng suất theo canh tác kiểu mới này tăng lên 5 - 7 tấn nhân/ha/năm. Đặc biệt, cây cà phê được nâng cao khả năng chống chịu nhiều loại sâu bệnh, hạn chế dùng thuốc bảo vệ thực vật, chi phí thấp, thu hoạch trái chín đồng đều…Với biện pháp canh tác mới này đã giúp tăng lợi nhuận thêm khoảng 50 triệu đồng/ha/năm (Theo hạch toán theo giá cả niên vụ cà phê năm 2015- 2016)
Được biết, sau hơn 3 năm cải tạo đất mới, trẻ hóa cây cà phê tại 2 mô hình ở xã Bình Thạnh, kết quả nghiệm thu cho thấy: Do đất canh tác vẫn bị chua (độ pH từ 4-5) vì vẫn lạm dụng phân hóa học, từ đó mà sự phát triển của bộ rễ bị ảnh hưởng khiến cho những vườn cà phê bị già cỗi, năng suất của giống cũ chỉ đạt từ 3 - 4 tấn nhân/ha/năm.
Kỹ sư Hoàn cho hay: “Năng suất từ những vườn cà phê 15-20 năm tuổi bị giảm thấp trong nhiều năm liền (dưới 1,5 tấn nhân/ha), nhưng nếu bộ rễ của cây vẫn rất khỏe, khi đó bà con muốn làm trẻ hóa vườn cây để giảm chi phí, tăng hiệu quả thì có thể áp dụng biện pháp cưa ghép cải tạo. Ngược lại, nên tiến hành tái canh trồng mới đối với bộ rễ quá yếu và thường xuyên bị sâu bệnh gây thối mục".
Nhất Thủy/Nguồn: Kinh tế nông thôn
