Mấy năm gần đây, phong trào trồng cây có múi, trong đó có bưởi da xanh phát triển rầm rộ ở nhiều tỉnh miền Bắc, bất chấp sự cảnh báo của cơ quan chức năng. Đi khắp các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Yên Bái, Phú Thọ, Bắc Giang... đâu đâu cũng thấy bà con nói đến chuyện trồng cây có múi. Nhưng sự phát triển quá “nóng”, theo phong trào, không tìm hiểu kỹ đặc điểm của cây đã để lại nhiều hệ lụy.
Niềm vui ngắn chẳng tày gang
Ông Trần Văn Minh ở xóm Tân Hương 1 (xã Thanh Hối, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình) là một trong những hộ đầu tiên trồng thử nghiệm giống bưởi da xanh. Không những vậy, ông còn lấy mắt bưởi da xanh ghép vào mấy cây bưởi Diễn trong vườn nhà. Đến năm thứ 3 cây bưởi da xanh cho thu quả bói.
Ông bổ ăn thử, thấy chất lượng rất ngon, thương lái hỏi mua giá 60.000 đồng/kg. Với thời giá ngày đó, không cây trồng nào mang lại lợi nhuận cao bằng bưởi da xanh.
Vườn bưởi da xanh của nông dân xã Thanh Hối, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình phát triển rất tốt. Ảnh: X.T
|
"Xã chúng tôi trồng 15ha bưởi da xanh tập trung ở thôn Trại Cả, thôn Vàng và thôn Tiếu nhưng giờ đã chặt gần hết chỉ còn 3ha mà chất lượng vẫn kém, quả nhỏ, hạt to và nhiều, ăn có vị chua chứ không ngọt như trước, thương lái chê không mua”. Ông Triệu Lam Sơn - |
Năm thứ hai, thứ ba cho thu hoạch, mỗi cây bưởi da xanh mang lại cho ông Minh cả chục triệu đồng.
"Bán cây bưởi mà vui anh à. Có bao giờ, tiền về với người nông dân nhiều đến vậy. Tôi nhẩm tính, cứ đà này, hơn chục cây bưởi da xanh của tôi, trồng cạnh vườn bưởi Tân Lạc, cho thu vài chục triệu đồng một năm" - ông Minh cho biết.
Niềm vui của ông Minh ngắn chẳng tày gang, khi cho thu đến vụ thứ ba, ông nhận thấy cây bưởi da xanh có nhiều dấu hiệu bất thường. Đầu tiên lá bưởi không xanh và to như những năm đầu. Lá co dần và không phát triển, ngả sang màu vàng. Thân cây tàn úa. Ông đã dùng đủ các loại thuốc kích rễ, diệt khuẩn, hay dùng vôi bột chữa chạy, nhưng đành bất lực không cứu nổi cây.
Vốn là người làm vườn có tiếng, nên gia đình ông Minh thường đón nhiều chuyên gia nông nghiệp đến thăm. Ông cũng hỏi cách chữa bệnh vàng lá cho cây bưởi da xanh, nhưng các đoàn chuyên gia này đều bó tay. Nhìn cây bưởi tàn úa mà ông xót lòng, xót của. Suốt 5 năm, ông dày công chăm bón, vậy mà đám bưởi da xanh cứ lụi dần.
Không riêng gì ông Minh, nhiều gia đình khác trồng bưởi da xanh ở vựa bưởi Thanh Hối này cũng đang mất đi một nguồn thu đáng kể. Trong khi các giống bưởi khác như bưởi đỏ Tân Lạc, bưởi đường, bưởi Diễn... mà bà con trồng phát triển rất tốt thì giống bưởi da xanh cứ lụi dần. Bà con nông dân tìm đủ mọi cách, nhưng không tài nào phục hồi được cây.
Hết hy vọng!
Ông Chu Văn Linh là người đầu tiên đưa giống bưởi da xanh về trồng ở thôn Lai Cách, xã Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, TP.Hà Nội. Bưởi của ông Linh có chất lượng ngon không kém so với giống bưởi da xanh được trồng ở các tỉnh phía Nam. Vườn của ông Linh hiện trồng 200 cây bưởi da xanh, được mua giống từ Bến Tre. Trong 4 năm qua ông Linh đã thuần thục kỹ thuật trồng, chăm sóc loại bưởi đặc sản này.
Năm 2018, tôi có dịp trở lại thăm vườn bưởi của ông Linh. Cảnh tượng hiện ra trước mắt khiến tôi vô cùng bất ngờ. Đám bưởi da xanh tàn úa. Cây không phát triển mà cứ chết dần. Ông Linh buồn rầu vì tự nhiên mất đi một khoản đầu tư lớn. Dẫn tôi đi thăm vườn, ông Linh than thở: "Mấy năm đầu, cây phát triển tốt lắm. Gia đình tôi cũng chăm cây đến nơi, đến chốn, vậy mà cứ chết dần".
Năm đầu cây bưởi da xanh cho thu hoạch, ông Linh thu được cả trăm triệu đồng. Năm thứ hai, thu nhập tăng gấp 3 lần. Nhưng đến năm thứ ba, thứ tư, cây bưởi da xanh không cho thu nữa, tàn lụi, kéo sập cả hy vọng của ông Linh về những mùa màng bội thu.
"Tôi cất công vào tận Bến Tre lấy giống, vậy mà, cây vẫn hư hại. Tôi cũng tìm nhiều cách để cứu vườn bưởi, nhưng đành bất lực. Tôi cho rằng, có thể cây bưởi da xanh không hợp với khí hậu miền Bắc cho lắm. Bởi lẽ, nhiều gia đình khác trồng bưởi da xanh cũng rơi vào tình trạng như vườn bưởi của gia đình tôi" - ông Linh cho biết.
Không được may mắn như ông Linh, anh Triệu Văn Quyền (ở xóm Đồng Khụ, xã Thống Nhất, TP.Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình) cũng đang đau đầu vì cây bưởi da xanh. Cách đây 5 năm, anh trồng hơn trăm cây bưởi da xanh chiết. Anh mua của ông vua bưởi xứ Mường Trần Văn Hùng (ở xã Thanh Hối, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình). Sau 5 năm chăm bẵm, anh chưa được thu mà cây chết dần.
"Tôi lo lắm, suốt mấy năm chỉ trông cây với đất. Vậy mà giờ cây đã chết, bao công của đổ ra giờ thành công cốc" - anh Quyền nói.
Qua tìm hiểu của chúng tôi, cây bưởi da xanh trồng ở miền Bắc đều rơi vào tình trạng chết dần, chết mòn sau 6-7 năm. Bà con nông dân đã trả giá đắt khi ồ ạt xuống giống bưởi này. Không ít gia đình bắt đầu phải chặt bưởi da xanh.
Vì sao cây bưởi da xanh đang phát triển rất tốt trên đất Bắc lại tàn lụi đi nhanh chóng, cho đến giờ đây vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp.
Theo Xuân Tuấn (Dân Việt)
