Tết đến xuân về, hoa mai là loài hoa không thể thiếu trong mỗi gia đình miền Nam. Và ngày nay bà con miền Bắc cũng rất ưa chuộng loài hoa này. Để hoa mai nở đúng dịp tết thì các nhà vườn phải nắm trong tay kinh nghiệm chăm sóc cây mai và chế độ dinh dưỡng hợp lý: biện pháp tuốt lá, thúc mai nở sớm hay hãm mai nở muộn...nếu chăm sóc mai tốt và nở hoa đúng dịp Tết thì bà con sẽ thuận lợi hơn trong giá bán.
Người trồng mai cần chú ý tới thời tiết (mưa, nắng và gió..). Sự thay đổi thất thường của thời tiết sẽ là yếu tố quyết định tới sự sống còn của vườn mai cũng như nguồn thu nhập chính của nông dân vào dịp Tết
Biện pháp tuốt lá
Khi được tuốt bỏ hết lá già, cây mai và một số loại cây khác sẽ bắt đầu trổ hoa. Trong điều kiện tự nhiên, vào cuối mùa đông, đầu lập xuân cây mai sẽ rụng lá, các mầm hoa sẽ bung lớp vỏ trấu. Nụ xanh sẽ nở rộ sau 6 hoặc 7 ngày từ lúc bung vỏ trấu.
Lúc này, người trồng sẽ sử dụng biện pháp tuốt lá để mai ra hoa đúng dịp Tết. Biện pháp này được thực hiện giữa tháng 12 âm lịch hàng năm.
Cần xác định được thời điểm tuốt lá để vỏ trấu bung ra đúng ngày 23 tháng 12 âm lịch
Mầm hoa hay còn gọi là "nút", phát sinh từ nách lá vào khoảng tháng 5 - 6 và đến tháng 12 (âm lịch) kích thước sẽ lớn dần. Khi đủ thời gian sinh trưởng thì mầm hoa sẽ có hình dạng như quả trứng, trước Tết từ 13 - 14 ngày tiến hành tuốt lá. Còn khi mầm hoa chưa phát triển đầy đủ nó sẽ có dạng hình thoi nhọn, trước ngày 15 tháng 12 âm lịch đem tuốt lá để mầm có thời gian phân hóa.
Về diễn biến của thời tiết. Quá trình hoa nở ra nhanh hơn khi gặp sự thuận lợi về thời tiết (nắng tốt, nhiệt độ không khí cao). Ngược lại, quá trình ra hoa sẽ bị chậm nếu gặp thời tiết xấu.
Cần tiến hành tuốt lá sớm hơn khi thấy cây sinh trưởng mạnh, cành lá xum xuê. Thời điểm tuốt lá cũng khác nhau do sự sinh trưởng của mỗi giống mai là khác nhau: Mai cam, mai 100 cánh nở hoa sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai huỳnh tỷ nở sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai trắng nở trễ hơn mai giảo 1 - 2 ngày. Do đó, phải chọn những giống trổ muộn để tuốt lá trước, giống trổ sớm tuốt lá sau (đối với những cây mai ghép nhiều giống).
Thấy lá mai đã già, nhưng nụ mai còn hơi nhỏ thì nên tiến hành tuốt lá sớm từ ngày 10 - 12 tháng Chạp (vì có thể sẽ nở muộn hơn Tết), tạm một ngày không tưới nước để làm khô nhựa, rồi tưới thúc thêm phân NPK (10-55-10).Muốn cho hoa to đẹp và lâu tàn, bà con nên đổi qua tưới phân NPK (6-30-30).
Kinh nghiệm khi hoa nở muộn: Khi trời nắng nóng mai nở sớm (phun ướt những mầm hoa cho cây mai bung vỏ trấu) và nở muộn khi trời lạnh (tưới nước ấm vào gốc hoặc xịt thuốc Méthyl Parathion hay Malathion). Đặt nước đá lên mặt đất gần gốc. Vào sáng sớm đem tưới rửa nụ, búp hoa. Ngắt đọt non thúc ra hoa sớm. Dùng bóng đèn tròn hằng đêm có thể thúc mai nở sớm 2 - 3 ngày.
Nếu thấy lá mai vàng úa, sắp rơi rụng, nụ mai đã khá to thì đừng vội tuốt lá (vì có thể hoa mai sẽ nở sớm hơn Tết). Gắng đợi đến khoảng 20 tháng Chạp hãy tuốt, cũng ngưng tưới nước một ngày, sử dụng thêm phân NPK (5-0-2), hoặc phân lạnh như phân urê pha loãng, để kìm hãm sự ra hoa nhanh của cây mai. Trong trường hợp cây mai có nhiều lá non thì lấy kéo nhỏ cắt tỉa bỏ bớt.
Nếu chưa đến ngày 23 tháng Chạp mà cây mai đã bung vỏ trấu thì đặt cây chỗ râm mát hoặc lấy vải đen chùm lại và tưới đẫm nước (không để bị úng) vào lúc chiều tối để làm lạnh cây mai. Đào nhẹ quanh gốc làm đứt một số rễ nhỏ.
Ngoài ra, cũng dành một vài lời khuyên nhỏ cho người chơi cây hoa mai sau tết: Sau Tết, mai bắt đầu tàn và cần được chăm sóc để vụ mai năm sau, cây mai lại nở rộ.
Tỉa cành cây
Tỉa trước ngày 15 âm lịch và chậm nhất là ngày 20. Tùy vào hình dạng và kích thước của mai mà bạn có cách tỉa cho phù hợp, có thể là tỉa theo dáng cây thông - cành trên ngắn hơn cành dưới. Thông thường bạn sẽ cắt bỏ 1/3 cành mai đi.
Sử dụng phân u-rê pha với nước để phun lên cây và tưới quanh gốc cây. Ngưng phun thuốc kích thích chồi lá nếu thấy cây hồi sức lại và đâm chồi xanh. Đưa cây ra nắng khi cây đã hồi sức để cây thích nghi dần dần với môi trường (cần lưu ý một số sâu bệnh trong thời kì này và tìm cách chữa trị kịp thời). Nên tỉa tán mai vào khoảng ngày 10-20, gặp năm nhuận tỉa tán muộn hơn.
Vệ sinh cây
Dùng vòi nước phun mạnh vào cây (không để phân chảy xuống gốc) cho bong tróc hết rong rêu nấm mốc hoặc dùng bón phân u-rê pha thật đặc để phun vào cây, đặc biệt là những chỗ có nhiều nấm mốc. Khoảng 10 phút sau, dùng bàn chải chà thật mạnh lên cây để đánh bật nấm mốc ra.
Nhất Thủy tổng hợp
