Các tế bào trong cơ thể người không phải là bất tử, đến một thời điểm nào đó, chúng sẽ chết đi, và có thể được thay thế bằng những tế bào mới sinh ra ở một số cơ quan bộ phận của cơ thể người, nhằm duy trì chức năng chúng cần đảm nhiệm.
Tuy nhiên trong một thời gian dài, các chuyên gia tin rằng não người lớn không thể sản sinh các tế bào não mới, hay cụ thể hơn là các nơ-ron. Quá trình hình thành các tế bào thần kinh mới dường như bị hạn chế ở người lớn tuổi.
Thật may mắn, đến nay chúng ta đã biết rằng điều này không hoàn toàn đúng. Quả thực trong những năm đầu đời các nơ-ron mới sinh ra rất nhanh và quá trình này suy giảm đáng kể khi chúng ta già đi, nhưng những nơ-ron mới thì vẫn tiếp tục được sinh ra. Trên thực tế, não người lớn tạo hàng trăm tế bào nơ-ron mỗi ngày, và chúng được tạo ra tại một khu vực có mối liên quan mật thiết với trí nhớ, tinh thần, học hỏi và cảm xúc-vùng dưới đồi.
Theo Jonas Frisen thuộc hiệp hội Karolinska tại Thụy Điển, thì não bộ người lớn có thể sản sinh khoảng 700 nơ-ron mới mỗi ngày tại vùng dưới đồi. Với hàng tỉ nơ-ron trong bộ não thì có lẽ 700 là con số rất nhỏ bé. Tuy nhiên theo Tiến sĩ Sandrine Thuret, người thuyết trình về nghiên cứu tế bào gốc hệ thần kinh tại một hội thảo của TED cho biết, khi bước đến tuổi 50, chúng ta sẽ thay toàn bộ nơ-ron của vùng dưới đồi.
Bởi vì não người lớn có khả năng tạo ra các tế bào mới, nên sẽ có hai câu hỏi quan trọng được đặt ra là:
Hoạt động hay hành vi nào của chúng ta có thể làm rối loạn sự hình thành tế bào não và làm thế nào để thúc đẩy quá trình này để làm tăng cường trí nhớ, khả năng học tập, và sức khỏe tinh thần cũng như cảm xúc.
Câu trả lời đối với hai câu hỏi này hầu hết đều liên quan đến việc lựa chọn lối sống. Lấy ví dụ theo tiến sĩ Thuret thì trầm cảm có liên quan với giảm sản sinh các nơ-ron. Và điều trị bằng thuốc chống trầm cảm sẽ có thể thúc đẩy quá trình hình thành các nơ-ron.
Dưới đây là một số yếu tố về lối sống bạn có thể hỗ trợ sự hình thành các nơ-ron mới và trí nhớ, theo tiến sĩ Thuret.
Ngủ đủ giấc. Thường xuyên ngủ từ 7-8 tiếng sẽ hỗ trợ sản sinh các tế bào não mới trong khi đó ngủ ít sẽ cản trở quá trình này.
Kiểm soát căng thẳng. Căng thẳng không được kiểm soát sẽ làm rối loạn sự hình thành các tế bào thần kinh mới. Cùng với đó thì thiền định, yoga lại là những biện pháp giảm stress tuyệt vời.
Luôn học tập. Liên tục luyện tập não bộ bằng cách học những thứ mới, dù là thông qua trò chơi, hay tham gia một lớp học, học một ngôn ngữ mới, chơi một nhạc cụ. Điều này giúp hình thành các nơ-ron mới.
Tập thể dục. Tiến sĩ Thuret sử dụng chạy như một ví du để chứng minh tập thể dục có thể thúc đẩy quá trình sản sinh tế bào não mới.
Ăn thực phẩm bổ não. Những thực phẩm giàu flavanoid như socola đen, quả việt quất, và giàu acid béo omega-3 như cá hồi, cá ngừ giúp đẩy nhanh quá trình sản sinh tế bào não. Trong khi đó chế độ ăn giàu chất béo bão hòa và rượu sẽ làm chậm quá trình này.
Nhai. Nghiên cứu Nhật Bản cho thấy các thực phẩm yêu cầu nhai như đồ rắn, sẽ hỗ trợ cho quá trình sản sinh tế bào thần kinh, ngược lại món ăn mềm, yêu cầu nhai ít lại cản trở quá trình đó.
Như vậy, ngay cả khi đã lớn tuổi, não bộ vẫn còn diễn ra quá trình thay cũ đổi mới và bằng một số điều chỉnh trong lối sống là bạn có thể ngăn chặn một cách hiệu quả quá trình lão hóa của não bộ, suy giảm trí nhớ đồng thời cải thiện được chất lượng cuộc sống.
Theo ĐKN